Her kış kar yağmaya başladığında, Türkiye’nin dört bir yanındaki insanlar yeni bir kış lastiği seti almak veya mevcut setlerini taktırmak için acele ederler. Birçok insan kış lastiklerinin önemli olduğunu bilir ancak bunun nedenlerini açıklayamaz. Bazı insanlar yıl boyunca dört mevsim lastikleri kullanarak kendilerini ve araçlarını riske atıyor. Bu kılavuzda, kış lastiklerinin önemini ve kış koşullarında kullanmadan kendinizi neden tehlikeli bir duruma soktuğunuzu tartışacağız.
Kış Lastiklerinin Farkı
En yaygın lastik sınıflandırmaları şunlardır:
Yaz lastikleri
Dört Mevsim
Tüm Hava Koşulları
Kış
Her biri farklı bir amaç için üretilmiştir ve sırt, kauçuk bileşimi, oluklar ve kılcal kanallar ve daha fazlası dahil olmak üzere benzersiz özelliklere sahiptir. Kış lastikleri, aracınızın kış hava koşullarında daha güvenli bir şekilde hızlanmasını, durmasını ve viraj almasını sağlamak için benzersiz özelliklerden yararlanır.
Yola Tutunmak
Kış lastiklerinin neden bu kadar önemli olduğunu daha iyi anlamak için, her mevsimin lastiğinizin kauçuğunu nasıl etkilediğini anlamak çok önemlidir. Kış lastikleri ile dört mevsim lastikleri arasındaki en büyük fark kauçuk bileşiminin kullanım alanıdır. Yaz ve dört mevsim lastikleri sıcak havalarda iyi çalışır çünkü yaz, ilkbahar ve sonbaharda nispeten kuru ve durağan koşullar için doğru esneklikte kalırlar. Ayrıca kauçuğun kıvamı erken aşınmayı önleyecek düzeyde olduğu için bu koşullarda daha uzun ömürlüdürler.
Sıcaklık düştükçe, dört mevsim ve yaz lastiklerindeki kauçuk sertleşir. Kış lastiklerindeki kauçuk bileşimi 7 santigrat derecenin altında esnek kalır ve soğukta bile “yol tutuşunu” korumasını sağlar; bu nedenle kış lastikleri bu dönemde kullanılmalıdır. Tersine, kış lastiklerindeki kauçuk bileşen sıcak koşullarda (7 santigrat derecenin üzerindeki herhangi bir sıcaklık) iyi performans gösteremeyecek kadar esnektir, bu nedenle erken aşınır ve performansı etkiler. Her lastiğin kendine özgü bir amacı vardır!
Kar ve Buzun Tahliyesi
Kış koşullarında araç kullanmanın en büyük sorunlarından biri sadece soğuk değil, aynı zamanda donan ve neredeyse hiçbir zaman yolu tamamen terk etmeyen kar ve buz tabakasıdır. Aracınız kar ve buz üzerinde ilerlerken, lastiğiniz ile yol arasında genellikle ince bir su ve sulu kar tabakası oluşur ve bu da hydroplaning etkisi yaratır. Dört mevsim ve yaz lastikleri sürekli ıslak/bulanık koşullarda çalışacak şekilde tasarlanmamıştır, bu nedenle sırt tasarımları öncelikle kar ve suyu tahliye etmek için tasarlanmamıştır. Kış lastikleri farklı şekilde üretilmiştir – olukları ve yivleri özellikle kar, su ve sulu karı tahliye etmek için tasarlanmıştır. Bu sayede, yol yüzeyi ile maksimum temas sağlayarak aracınızı daha iyi kullanmanıza olanak tanır.
Durma ve Viraj Alma
Kış sürüşünün en tehlikeli yanlarından biri, aracınızın kontrolünü kaybetme ve durma kabiliyetinin azalma olasılığının artmasıdır. Sürücüler, bir kavşakta dönüş yapıp yapmama, sarı ışıkta durup durmama ve daha birçok konuda anlık kararlar vermek zorunda olsalar da kış koşullarında daha gergin olabilirler. Durmanız veya acil bir manevra yapmanız gerektiğinde, her türlü avantaja sahip olduğunuzdan emin olmak istersiniz. Kış lastikleri yaz/tüm mevsim lastiklerine göre 3 kata kadar daha hızlı durur. Bunun nedeni yine soğuk koşullarda yolu daha iyi kavrayan kauçuk bileşimidir.
Bunu daha iyi anlamak için aşağıdaki benzetmeyi düşünün: Her ikisi de suya batırılmış iki sünger aldığınızı düşünün, ancak biri donmuş olsun. Her iki süngeri de tezgahınızın üzerinde kaydırdığınızı düşünün. Donmuş katı sünger kolayca kayacak ve bir süre sonra momentum kaybı nedeniyle duracaktır. Islak ve esnek sünger ise tezgahınızın yüzeyini kavrayacak, sürtünme yaratacak ve neredeyse anında duracaktır.
Bu etki viraj alırken de benzer şekilde çalışır. Virajı alırken aracınızın momentumunu/yönünü dik bir yöne aktarması gerekir. Lastikleriniz yol yüzeyini kavrayamazsa, kayma ve kayma olasılığı yüksektir.
Kış mı, Tüm Hava Koşulları mı, Yoksa Dört Mevsim mi?
Çok sık sorulan sorulardan biri de kış koşullarında dört mevsim lastiklerin mi yoksa tüm hava koşullarına uygun lastiklerin mi çalıştığıdır. Dört mevsim lastikler yalnızca sıcak hava koşullarında çalışmak üzere tasarlanmıştır. Tüm hava koşullarına uygun lastiklerle aynı değildirler. Tüm hava koşullarına uygun lastikler ise ılıman kış koşullarında kullanılabilir.
Peki ne zaman tüm hava koşullarına karşı kış lastiği kullanmalısınız? En önemli ayrım, bölgenizdeki kışların ne kadar ılıman geçtiği ve bu koşullarda ne sıklıkla araç kullandığınızdır. Tüm hava koşullarına uygun lastikler harikadır çünkü her türlü hava koşulunda kullanılabilirler, ancak kış lastiklerinin zorlu koşullarda sunduğu kış koşulları performansını sağlamazlar. Sürekli olarak kar fırtınası, buz, sulu kar ve karla boğuşan bir bölgede yaşıyorsanız, muhtemelen bu koşullarda performans ve güvenliğe adanmış tam gelişmiş bir kış lastiğine ihtiyacınız olacaktır.
Dikkate alınması gereken bir diğer husus da lastiğin ömrüdür. Tüm hava koşullarına uygun lastikler kullanışlıdır çünkü her sezon lastiklerinizi değiştirmeniz gerekmez (bu da zaman ve paraya mal olur) ve birden fazla lastik setini saklamak zorunda kalmazsınız; ancak bu lastikler belirli koşullarda performans göstermek için özel olarak formüle edilmemiştir ve diş ömürleri de bunu yansıtır.