Lastikler 100 yılı aşkın bir süredir bir aracın en önemli güvenlik özelliği olmuştur. Ne de olsa bir aracın yolla tek temasıdır. En güçlü motor, en güçlü frenler ve en gelişmiş patinaj önleme sistemi bile lastiğin yolu kavramasına bağlıdır. Sürücünün direksiyon, fren veya gaz pedalıyla yaptığı her hareket, lastiklerin not defteri büyüklüğündeki dört temas alanı aracılığıyla yola iletilir.
Dolayısıyla, bir tüketicinin aşınmış, az şişirilmiş veya ortama uygun olmayan lastikleri varsa, kendilerini, araçlarını ve diğerlerini riske atarlar. Ancak çoğu sürücü, bilinçli bir satın alma işlemi yapmak için lastikler hakkında yeterince bilgi sahibi değildir. Bazıları için seçim, fiyat ve bulunabilirliğe bağlıdır. Diğerleri ise görünüm veya itibara göre lastik satın alır.
Yeni lastik satın alırken göz önünde bulundurmanız gereken 12 alanın bir listesini derledik. Paradan tasarruf etmek, en iyi yakıt ekonomisini elde etmek, bilinçli bir karar vermek veya en kaliteli lastiği satın almak istiyorsanız bu makale tam size göre. Bu liste, aracınız için doğru lastikleri seçmek için anlamanız gereken temel bilgileri kapsayacak ve lastiklerin nasıl çalıştığını anlamanızı sağlayacaktır.
Lastik Temellerini Anlayın
Günümüz lastiklerinde 19 ila 25 farklı bileşen bulunmaktadır. Lastikler dıştan içe değil, içten dışa doğru inşa edilir. Her lastiğin kalbi iç astardır. Görevi lastiğe şekil vermek ve havayı tutmaktır. Kumaş kayışlar iç astarın etrafına sarılır. Damak, kumaş kuşakların alt kısmına tutturulur ve lastiği tekerleğe bağlar.
Kumaş kayışların üstünde çelik kayışlar bulunur. Bu kayışların iki görevi vardır: Lastiğe denge kazandırır ve sırt desenini mümkün olduğunca düz hale getirir. (Daha düz bir sırt, yolla daha fazla temas anlamına gelir.) Lastik sırtı, kayışların üstündedir. Farklı lastik türleri için farklı sırt desenleri vardır. Lastiğin yan tarafındaki yanak lastiğe sertlik ve sürüş özellikleri kazandırır. Daha uzun, daha yumuşak bir yanak daha fazla darbe emerken, daha kısa, daha sert bir yanak daha iyi viraj alma kabiliyeti ve daha keskin direksiyon tepkisi sağlayacaktır.
Her binek araç ve hafif kamyon lastiğinin yanağında lastiğin boyutlarını tanımlayan alfanümerik bir kod bulunur. Çoğu lastik için bu kod “P” ile başlar. Bazıları hafif kamyonu belirtmek için “LT” ile başlayabilir. Bazı lastiklerde “Maks. Yük” göstergesi olabilir. Yeni lastik seçerken, lastiğin yük değerinin en az değiştirdiğiniz lastik kadar yüksek olduğundan emin olmanız önemlidir.
Doğru Lastiği Seçin
Lastikleri değiştirirken bir tüketicinin yapabileceği belki de en büyük hata doğru ebadı kullanmamaktır. Lastiğinizin yanağında, lastiğin boyutunu ve kapasitesini gösteren bir kod bulacaksınız.
Lastik ebadı kodu P yerine LT ile başlıyorsa, bu lastiğin hafif kamyon lastiği olduğu anlamına gelir. Hafif kamyon lastikleri daha yüksek yük taşıma kapasitelerine sahip olacak şekilde tasarlanmıştır ve genellikle pikaplarda ve SUV’larda bulunur. Bu araçların LT lastiklere sahip olması gerekmez ve çoğu durumda orijinal ekipman spesifikasyonu binek araç lastiklerini gerektirir.
Hız derecesi, lastiğin ısıyı dağıtma veya ısı birikimini önleme kabiliyeti anlamına gelir. Isı bir lastiğin düşmanıdır. Isı arttıkça lastik daha hızlı aşınır ve lastik daha hızlı bozulabilir. Daha yüksek hız değerine sahip bir lastik, uzun otoyol yolculuklarında daha fazla ısıyı dağıtabilir. Bir tüketici otoyolda çok az zaman geçirecekse, hız derecesi yedek lastik seçiminde önemli bir faktör olmayabilir.
Lastikler saatte 99 ila 186 mil (saatte 159,3 ila 299,3 kilometre) arasında hız derecelendirmesine sahiptir. En yaygın hız derecelendirmeleri T (saatte 118 mil veya saatte 189,9 kilometre) ve H’dir (saatte 130 mil veya saatte 209,2 kilometre). Bu değerlerin her ikisi de ulusal olarak ilan edilen hız sınırlarını açıkça aşar ve mükemmel uzun mesafe otoyol lastikleri olur. Bir tüketici yalnızca şehir içinde düşük hızlarda araç kullanacaksa, S (saatte 112 mil veya saatte 180,2 kilometre) hız değerine sahip bir lastik tamamen kabul edilebilir olabilir.
Yedek lastik seçiminde bir diğer önemli faktör de yük derecesidir. Lastik ebat kodu üzerindeki yük kapasitesi numarası, o tek lastiğin yük taşıma kapasitesini gösterir. Yedek lastik seçerken, tüketiciler daha düşük yük taşıma kapasitesine sahip bir lastik seçmemeye dikkat etmelidir.
Bir lastiğin hız derecesi, yük taşıma kabiliyeti, boyutu ve yapısı ne olursa olsun, çekiş gücü güvenliğin anahtarıdır. Yaygın bir hata, yolu tutma kabiliyetini dikkate almadan bir lastik seçmektir. Bilinçli tüketiciler bir lastiğin kuru koşullarda, ıslak koşullarda ve karda çekiş gücünü dengeleyecektir. Yüksek performanslı bir lastik istiyorsanız ancak kuzey iklimlerinde yaşıyorsanız, karlı mevsimde sürüş için bir “kış” lastiği düşünün. Tüm yıl boyunca havanın sıcak olduğu bir yerde yaşıyorsanız, bir tur lastiği ihtiyaçlarınızı karşılayabilir.
Çoğu tüketici yeni lastik almak için bahara kadar bekleme hatasına düşer. Bir lastik aşındıkça, kuru zeminde çekiş gücü genellikle artarken ıslak zeminde ve karda çekiş gücü azalır. Bu nedenle yeni lastik satın almak için en iyi zaman ilkbahar değil, sonbahardır.
Binek araç ve hafif kamyon lastikleri çok farklıdır. Pikap ve SUV sahipleri genellikle daha az maliyetli oldukları ve daha yumuşak bir sürüş sundukları için binek araç lastiklerini seçerler. Ancak, bir araca sürekli olarak yük yüklenecek veya ağır bir römork çekmesi istenecekse, belki de hafif kamyon lastiğinin daha yüksek yük taşıma kapasitesi daha iyi bir seçim olacaktır.
Nasıl Araç Kullandığınızı Düşünün
Yeni lastikleri nereden alırsanız alın, aklınızda bulundurmanız gereken birkaç şey vardır:
Kullanım kılavuzunuzda önerilen lastik boyutunu ve türünü bilin.
İhtiyaçlarınızı ve önceliklerinizi belirleyin. Ne tür bir sürüş yapacaksınız? Yumuşak bir sürüş mü, sert bir sürüş mü yoksa ikisinin karışımını mı tercih edersiniz?
Aracınızın talep edebileceği yükü destekleyebilecek bir lastik satın aldığınızdan emin olun. Hafif kamyon lastiğine ihtiyacınız varsa binek araç lastiği satın almayın.
İhtiyacınızdan fazla lastik satın almayın. Tüketiciler genellikle lastik ihtiyaçlarını abartırlar. Çoğu durumda, bir tur lastiğinin önerilebileceği yerlerde kaliteli bir dört mevsim lastiği yeterli olacaktır.
Her lastik seçiminin sürüş kalitesi, gürültü bastırma, yakıt ekonomisi, aşınma, yük kapasitesi ve maliyet arasında bir denge olduğunu unutmayın. Her biri için doğru dengeye sahip bir lastik seçmek lastik mağazası uzmanının ve tüketicinin işidir.
Otomotiv yenileme pazarı endüstrisindeki ilginç bir trend de “artı boyutlandırma “dır. Bu, görünümü geliştirmek veya yol tutuşunu iyileştirmek için bir araca daha büyük jantlar ve lastikler takılmasını içerir.
Artı boyutlandırma genellikle viraj tepkisini ve çekişi artırır. Genellikle bu kazanımlar sürüş sertliğinin artması pahasına elde edilir. Ayrıca, bu daha büyük jantlar ve lastikler genellikle OEM jantlar ve lastikler kadar dayanıklı değildir.
Nereden Satın Alacağınızı Bilin
Yeni bir lastik seti alma zamanı geldiğinde, sürücülerin pek çok seçeneği vardır. Geleneksel olarak en pahalı seçenek bayiye geri dönmektir. Bayiler aşınmış lastikleri orijinal ekipman lastikleri ile değiştirecektir. Bu seçenek, sokağın aşağısındaki yerel mağazaya gitmekten iki kat daha pahalıya mal olabilir.
İster ulusal bir zincir, isterse de bir anne ve babanın işletmesi olsun, bu yerel mağaza, ortalama bir tüketici için yeni lastik alışverişi yapmak için muhtemelen en iyi yerdir. Ancak, tüketiciler en iyi fiyatlar için her zaman alışveriş yapmalıdır. Lastik ve montaj fiyatları mağazadan mağazaya büyük farklılıklar gösterir.
Başka bir seçenek de indirimli lastik perakendecileridir. Bu toptan lastik distribütörleri lastikleri aşırı indirimlerle satarlar. Düşük fiyatlara ek olarak, genellikle sadece bir telefon görüşmesi veya bir fare tıklaması uzaklığındadırlar. Ancak, tüketiciler indirimli perakendeciden lastik satın aldıklarında, lastikler tüketicinin kapısına kadar gönderilir. Lastikleri balanslamak ve monte etmek için yerel bir mağaza bulmak tüketiciye kalmıştır. (Bazı durumlarda, bu lastik perakendecileri yerel bir lastik mağazasında indirimli montaj ve kurulum sunacaktır). Özel veya bulunması zor lastikler isteyen bazı kişiler için bu tek seçenektir.
Lastiklerinizi internetten satın alırsanız, aracınıza taktırmanın ne kadara mal olacağını öğrenmek için biraz daha araştırma yapmanız gerekecektir. Yerel bir mağaza, lastiklerin takılması ve balans ayarının yanı sıra eski lastiklerin imha edilmesi gibi diğer ek ücretleri de sizden talep edecektir. Yeni lastiklerinizi takmak için tam fiyatlarını almak için birkaç mağazayı arayın.
Yakıt Ekonomisini Dikkatle Değerlendirin
Yakıt ekonomisi bazı lastik tüketicileri için önemli bir faktör olabilir. Aracınızın yakıt ekonomisine yardımcı olabilecek bir lastik satın almayı düşünüyorsanız, tüm lastiklerin aynı şekilde üretilmediğini bilin. Aracınız yeniyken sahip olduğunuzdan farklı bir lastik satın almak, yakıt ekonomisini iyi ya da kötü yönde etkileyebilir.
Bridgestone Firestone Kuzey Amerika’dan Bill VandeWater’a göre, “tüketiciler seçtikleri lastiğe bağlı olarak yakıt ekonomilerinde yüzde 15 ila 20’lik bir fark görebilirler.” Bazı araştırmalar, birçok tüketicinin yüksek yakıt ekonomisini sevdiğini, ancak özellikle ıslak koşullarda kilometre veya performans pahasına olmadığını göstermiştir.
Birçok tüketici yakıt ekonomisini yüksek bir öncelik olarak görse de, bu genellikle tüketici için bir numaralı öncelik değildir. Bu nedenle tüm yedek lastikler yakıt ekonomisi öncelikli olarak tasarlanmamaktadır. VandeWater’a göre, “Bir tüketici iyi bir yakıt ekonomisi lastiği istiyorsa, en iyi seçim genellikle orijinal ekipman lastiğidir.”
Kaliforniya ve federal hükümet, lastiklerin yakıt verimliliğine göre etiketlenmesi için yasalar çıkarmıştır, ancak L.A. Times’ın bir makalesine göre, standartları uygulamak zor olmuştur ve çoğu tüketici lastiklerin bir aracın yakıt ekonomisini olumlu veya olumsuz etkileyebileceğini bilmemektedir [kaynak: Bensinger].
Tüketiciler ayrıca yakıt ekonomisinin uygun hava basıncına da bağlı olduğunu unutmamalıdır. Hava basıncını düzenli olarak ve araç kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde uygun şişirme basınçlarıyla izlemek, maksimum yakıt ekonomisi sağlamak için en iyi yoldur.
Yeni ve Kullanılmış Lastikler
Lastiğin uzun ömürlü olması sürüş alışkanlıklarınız, yaşadığınız yerin rakımı, iklim, yol koşulları ve üreticinin lastik uzun ömür tahmini gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Yol koşulları ne kadar zor olursa, lastiğiniz o kadar hızlı aşınacaktır.
Virajlı yollar, çukurlar ve diğer yol koşulları lastik sırtının daha hızlı aşınmasına neden olur. Yolda uzun süreli yanmalar yapan biriyseniz, lastiklerinizin de olması gerektiği kadar uzun ömürlü olmayacağını söylememize gerek yoktur herhalde.
Ortalama bir dört mevsim lastiği satın alırsanız, normal sürüş koşullarında muhtemelen birkaç yıl ve hatta karşılaştığınız yol koşullarına, sürüş şeklinize ve satın aldığınız lastik türüne bağlı olarak daha uzun süre dayanmasını bekleyebilirsiniz.
Yorumları Okuyun
Ürünleri satın almadan önce incelemelerini bulmak her zamankinden daha kolay ve lastikler de bundan farklı değil. Diğer yorumları okumak kadar heyecan verici olmasa da, lastik satın alırken biraz araştırma yapmak tam olarak istediğinizi elde etmenize yardımcı olabilir.
Lastiğin yakıt tasarrufuna nasıl yardımcı olabileceği, diğer insanlar için ne kadar uzun ömürlü olduğu, ne kadar yol gürültüsü yaptığı, ne kadar iyi yol tuttuğu ve bilinen herhangi bir sorun veya potansiyel geri çağırma olup olmadığı hakkında bilgi arayın.
Consumer Reports gibi abonelik hizmetleri, lastiği kuru frenleme, ıslak frenleme, suda kızaklama, diş ömrü, sürüş konforu ve diğerleri gibi kategorilere ayıracaktır [kaynak: Consumer Reports]. Bu gibi bilgiler, satın aldığınız lastiğin kalitesi hakkında size iyi bir bakış açısı sağlayacaktır. Çeşitli lastik türlerini karşılaştırın ve hem ihtiyaçlarınıza hem de bütçenize uygun olanı bulun.
Suda kızaklama, frenleme, viraj alma vb. söz konusu olduğunda tüm lastikler aynı performansı göstermeyecektir. Başkalarının neler yaşadığını veya uzmanların belirli bir lastik hakkında neler söylediğini okumak, lastiklerinizi satın alırken bilinçli bir karar vermenize yardımcı olacaktır. En pahalı lastiğin mevcut en iyi lastik olmayabileceğini unutmayın.
Daha iyi sırt aşınması istiyorsanız ve ekstra yol gürültüsünü önemsemiyorsanız, aramanızı daraltabilirsiniz. Ya da konforu uzun ömürlülüğe tercih ediyorsanız, çevrimiçi olarak veya otomobil mağazasından satın almadan önce sizin için doğru lastiği seçebilirsiniz. Ne seçerseniz seçin, önceden en azından küçük bir araştırma yaptığınızdan emin olun.
Yeni Lastiklerinizin Bakımını Yapın
Dikkatlice seçim yaptınız ve sonunda lastiklerinizi değiştirdiniz. Her şey tamam, değil mi? O kadar hızlı değil. Doğru performans gösterdiklerinden emin olmak için lastiklerinizin bakımını düzgün bir şekilde yapmanız gerekir.
Eşit olmayan aşınmayı önlemek için aracınızın lastiklerinin rotasyonunu yapmak çok önemlidir. Kontrol edilmediği takdirde, rotasyonsuz lastikler yol gürültüsünün artmasına, yakıt ekonomisinin düşmesine ve ıslak havalarda çekiş gücünün azalmasına neden olur. Bakımsız lastiklerin de daha erken değiştirilmesi gerekecektir.
Genel olarak, tüm lastiklerin aynı boyutta olduğu önden çekişli araçlarda, ön lastikleri düz bir çizgide arkaya doğru döndürdüğünüz ve arka lastikleri öne doğru çaprazladığınız kabul edilir. Arkadan itişli bir araçta, arka lastikleri düz bir çizgide öne doğru döndürür ve ön lastikleri arkaya çaprazlarsınız. Tüm veya dört tekerlekten çekişli araçlarda en sık önerilen dönüş şekli basit bir “X” şeklindedir. Sol ön ve sağ arka yer değiştirir ve sağ ön ve sol arka yer değiştirir.
Birçok spor otomobilin ve bazı lüks ve spor araçların lastikleri tek yönlüdür. Tek yönlü lastikler, sadece lastik yanağında belirtilen yönde performans gösterecek şekilde tasarlanmış sırt desenlerine sahiptir. Her zaman önden arkaya doğru döndürülmelidirler (aynı boyutta oldukları varsayılarak). Bu, devir yönünün değişmemesini sağlar.